تعیین مناسب‌‌ترین شاخص آسیب‌‌پذیری آب زیرزمینی با مقایسۀ دراستیک فازی و معمولی (مطالعۀ موردی: آبخوان دشت سرخون)

نویسندگان

  • احمد نوحه گر استاد گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه هرمزگان
چکیده مقاله:

دشت سرخون نزدیک‌ترین منبع آبرفتی آب شیرین بندرعباس و شهرک‌ها‌‌ی اطراف است. بهره‌‌برداری‌‌های بی‌رویۀ آب به خصوص در بخش شرقی دشت، همچنین خشکسالی‌‌های حاکم بر منطقه موجب منفی‌شدن گرادیان هیدرولیکی آب شده است و رودخانۀ شورخورجیل که به علت عبور از سازندهای تبخیری و شور دارای کیفیت نامناسب است عملاً دشت را تغذیه می‌‌کند. به همین دلایل ارزیابی آسیب‌‌پذیری در تصمیم‌‌های مدیریتی این دشت حائز اهمیت است. به این منظور در این پژوهش از روش شاخص همپوشانی دراستیک که از کاربردی‌‌ترین روش‌‌های ارزیابی آسیب‌‌پذیری است استفاده شد. سیستم رتبه‌بندی این روش به علت استفاده از منطق بولین به ویژه در مقادیر نزدیک مرزهای دسته‌بندی، قابل اعتماد و درست نیست‌‌. در این پژوهش سیستم رتبه‌بندی این شاخص با استفاده از مبانی تئوری فازی که در آن هر موضوع یا مفهومی دارای یک درجۀ عضویت است اصلاح شد. در این راستا رتبه‌‌بندی 4 پارامتر کمّی مدل شامل عمق سطح ایستابی، هدایت هیدرولیکی، تغذیه و شیب با استفاده از عملگر فازی نرم‌افزار MATLAB تصحیح سپس، نقشۀ نهایی آسیب‌‌پذیری با اضافه‌شدن پارامترهای کیفی مدل تولید شد. برای مقایسه، نقشۀ دراستیک با رتبه‌بندی پارامترها (طبق منطق بولین) نیز تولید شد. در مرحلۀ بعد خروجی مدل فازی و دراستیک معمولی با استفاده از عامل EC به‌منزلۀ شاخص آلایندگی منطقۀ مورد مطالعه صحت‌سنجی شد. نتایج همبستگی اسپیرمن، نشان‌‌دهندۀ همبستگی بالاتر مدل فازی با عامل EC، نسبت به مدل دراستیک معمولی است و توانایی مدل‌سازی فازی پارامتر‌‌های هیدروژئولوژیک، که قطعیت ذاتی ندارند، را تأیید می‌‌کند. با توجه به نتایج، از مدل دراستیک فازی به منظور تعیین آسیب‌‌‌پذیری ذاتی دشت سرخون استفاده شد. طبق نقشۀ آسیب‌‌پذیری حاصل، آسیب‌‌پذیری ذاتی دشت در 2 طبقۀ کم و متوسط قرار گرفت.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تعیین مناسب ترین شاخص آسیب پذیری آب زیرزمینی با مقایسۀ دراستیک فازی و معمولی (مطالعۀ موردی: آبخوان دشت سرخون)

دشت سرخون نزدیک ترین منبع آبرفتی آب شیرین بندرعباس و شهرک ها ی اطراف است. بهره برداری های بی رویۀ آب به خصوص در بخش شرقی دشت، همچنین خشکسالی های حاکم بر منطقه موجب منفی شدن گرادیان هیدرولیکی آب شده است و رودخانۀ شورخورجیل که به علت عبور از سازندهای تبخیری و شور دارای کیفیت نامناسب است عملاً دشت را تغذیه می کند. به همین دلایل ارزیابی آسیب پذیری در تصمیم های مدیریتی این دشت حائز اهمیت است. به این ...

متن کامل

ارزیابی آسیب پذیری آب زیرزمینی آبخوان دشت کردکندی- دوزدوزان با استفاده از مدل دراستیک واسنجی شده

با توجه به این که عمده کاربری اراضی در دشت کردکندی- دوزدوزان به کشاورزی اختصاص یافته است، احتمال آلودگی آبخوان به وسیله آب‌های برگشتی آغشته به کودهای شیمیایی و همچنین فاضلاب شهری و روستایی بسیار بالا می‌باشد. بنابراین ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان برای مدیریت کاربری اراضی و جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی امری ضروری به نظر می‌رسد. هدف اصلی از این مطالعه، تهیه نقشه آسیب‌پذیری منطقه به روش دراستیک ...

متن کامل

ارزیابی روش‌های درون‌یابی و فازی در تخمین مقدار آرسنیک آب‌های زیرزمینی، مطالعۀ موردی آبخوان دشت خوی

بررسی و پهنه­بندی دقیق غلظت فلزات سنگین و به‌ویژه آرسنیک در منابع آب زیرزمینی، تأثیر زیادی در برنامه­ریزی و پایش مستمر منابع آب و جلوگیری از بروز مشکلات سلامت برای انسان­ها دارد. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی روش نوین­ استنتاج فازیِ سوگنو و مقایسة آن با روش‌های درون‌یابی وزن­دهی معکوس فاصله (IDW)، کریجینگ (ساده، عمومی و عادی) و کوکریجینگ در تخمین مقدار آرسنیک در محدودة آبخوان دشت خوی بود. بررسی نتا...

متن کامل

ارزیابی روش های درون یابی و فازی در تخمین مقدار آرسنیک آب های زیرزمینی، مطالعۀ موردی آبخوان دشت خوی

بررسی و پهنه­بندی دقیق غلظت فلزات سنگین و به ویژه آرسنیک در منابع آب زیرزمینی، تأثیر زیادی در برنامه­ریزی و پایش مستمر منابع آب و جلوگیری از بروز مشکلات سلامت برای انسان­ها دارد. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی روش نوین­ استنتاج فازیِ سوگنو و مقایسة آن با روش های درون یابی وزن­دهی معکوس فاصله (idw)، کریجینگ (ساده، عمومی و عادی) و کوکریجینگ در تخمین مقدار آرسنیک در محدودة آبخوان دشت خوی بود. بررسی نتا...

متن کامل

ﺗﻌﯿﯿﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی آﺑﺨﻮان ﺑﺮ اﺳاس ﻣﺪ لﻫﺎی دراﺳﺘﯿﮏ و ﻣﻨﻄﻖ ﻓﺎزی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮردی :دﺷﺖ ﻫﻤﺪان بهار

شناخت آسیبپذیری آبهای زیرزمینی، به حفاظت منابع زیرزمینی و مدیریت کیفیت آنها کمک خواهد کرد. امکانرسیدن آلاینده به آب زیرزمینی و انتشار در آن، پس از آلوده شدن سطح زمین را آسیبپذیری آبخوان مینامند. ارزیابیآسیبپذیری آبخوان یعنی شناسایی نواحی مستعد به آلودگی که در این تحقیق بر اساس مدلهای دراستیک و منطقفازی انجام شد. مدل دراستیک شامل هفت پارامتر مهم هیدروژئولوژیکی (عمق تا سطح ایستابی، تغذیه خالص، مح...

متن کامل

بررسی اثرات خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی با استفاده از شاخص SPI (مطالعۀ موردی: دشت کاشان)

Groundwater is a valuable resource both in the Iran and throughout the world. Drought as a natural and inevitable phenomenon, frequently occur in the different regions of the world, especially in the hot and dry area. It lead to economical, social, and environmental damages. Drought should decrease groundwater recharge. In main aim of this study was to investigate the effects of drought on grou...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 40  شماره 3

صفحات  711- 722

تاریخ انتشار 2014-11-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023